प्राध्यापक राम ताकवले शिक्षणक्षेत्रात मोठा बदल घडवून आणणारे प्रवर्तक होते. त्यांनी शैक्षणिक क्षेत्रातील काही मूलभूत समस्यांकडे लक्ष देऊन त्या सोडवण्यासाठी सातत्याने प्रयत्न केले. ते पुणे विद्यापीठ आणि यशवंतराव चव्हाण महाराष्ट्र मुक्त विद्यापीठ, नाशिक येथे मानद प्राध्यापक होते. तसेच त्यांनी महाराष्ट्र नॉलेज कॉर्पोरेशन लिमिटेड (MKCL)चे संस्थापक संचालक, MKCL नॉलेज फाऊंडेशनचे मुख्य मार्गदर्शक आणि इंडियन कन्सोर्शिअम फॉर एज्युकेशनल ट्रान्सफॉर्मेशन (I-CONSENT)चे अध्यक्ष म्हणून मोलाची कामगिरी केलेली आहे.

ताकवले सरांचा जन्म ११ एप्रिल १९३३ रोजी सासवड तालुका, जिल्हा पुणे येथील हरगुडे गावात झाला. त्यांचे प्राथमिक शालेय शिक्षण हरगुडे व सासवड येथे झाले. त्यांनी पुणे येथील विख्यात नूतन मराठी विद्यालयातून मॅट्रिकची परीक्षा उत्तीर्ण केल्यावर फर्ग्युसन महाविद्यालयातून पदवी आणि पुणे विद्यापीठातून पदव्युत्तर शिक्षण घेतले. पुढे त्यांनी मॉस्को स्टेट युनिव्हार्सिटीमधून पीएच.डी. केली. पुणे विद्यापीठात त्यांनी दोन दशकांहून अधिक काळ भौतिकशास्त्र हा विषय शिकवले आणि अनेक विद्यार्थांना संशोधनासाठी मार्गदर्शन केले.

ते पुणे विद्यापीठ, पुणे (१९७८-८४), यशवंतराव चव्हाण महाराष्ट्र मुक्त विद्यापीठ, नाशिक (१९८९-९५) आणि इंदिरा गांधी राष्ट्रीय मुक्त विद्यापीठ, नवी दिल्ली (१९९५-९८) या तीन विद्यापीठांचे कुलगुरू होते. ते इंदिरा गांधी राष्ट्रीय मुक्त विद्यापीठ, नवी दिल्ली या विद्यापीठाचे संस्थापक होते. त्यांना टिळक महाराष्ट्र विद्यापीठ आणि यशवंतराव चव्हाण महाराष्ट्र मुक्त विद्यापीठाकडून (YCMOU) मानाची डी. लिट पदवी मिळाली आहे.

लोकांना सक्षम करण्याच्या दृष्टीने, विशेषत: विविधता, विषमता, वंचितता आणि मोठ्या लोकसंख्येच्या प्रश्नावर मात करण्यासाठी शिक्षणाचा प्रसार करणे हा त्यांचा आयुष्यभराचा ध्यास होता. सहकारी आणि सहयोगी कार्य आणि शिक्षणाच्या मदतीने मूल्य आणि संपत्तीची विकासकेंद्रित निर्मिती करून नवीन शिक्षणाचे मॉडेल विकसित करण्यासाठी त्यांनी अथक प्रयत्न केले. यासाठी, त्यांनी परम विद्यापीठ आणि परम शाळा या शैक्षणिक संस्था स्थापन केल्या. शिक्षणाच्या व्यवस्थापनाकरता सायबरजग – व प्रत्यक्ष जग यांचा मिलाफ असणारी रचना विकसित करण्याचे प्रयत्न केले. सध्याच्या शिक्षणव्यवस्थेची आमूलाग्र पुनर्रचना करणे आणि एकविसाव्या शतकातील एकमेकांना जोडलेल्या जगात आवश्यक असलेल्या सामाजिक-आर्थिक परिवर्तनासाठी ती व्यवस्था सुयोग्य बनवणे हा त्यांच्या कार्यामागील उद्देश होता.

त्यांनी व्यावसायिक शिक्षणासाठी उपयुक्त असे अध्यापन – अध्ययन यांचे मॉडेल विकसित करून त्यानुसार राज्य व देश पातळीवरील मुक्त विद्यापीठाचे नवीन मॉडेल विकसित केले. त्यांच्या योगदानामध्ये मुक्त आणि दूरस्थ शिक्षण प्रणालीचा विकास, कामाच्या ठिकाणी उपयुक्त असणारे प्रशिक्षण आणि दूरस्थ पद्धतीद्वारे शिक्षण, शेतकरी, उद्योग कामगार आणि शिक्षण मधूनच सोडलेल्या विद्यार्थांसाठी खुल्या शिक्षणाद्वारे अभ्यासक्रमांची ओळख, इंदिरा गांधी राष्ट्रीय मुक्त विद्यापाठीच्या शिक्षणाममध्ये अभ्यासक्रमाची मुद्रित माध्यमालडून इलेक्ट्रॉनिक मीडियाकडे वाटचाल करणे, OPENET कार्यक्रम विकास, मुक्त विद्यापीठ प्रणालीमध्ये दूरस्थ शिक्षणाचा परिचय करून , YCMOU आणि IGNOU मध्ये एम फिल. आणि पीएचडी कार्यक्रम आणि प्राथमिक शिक्षकांच्या प्रशिक्षणासाठी राष्ट्रीय कृती योजना विकसित करणे यांसारख्या महत्त्वाच्या कार्यांचा समावेश आहे.